2019 REINAERT

Willem die Madoc maecte is de naam waarmee verwezen wordt naar de verder anonieme, vermoedelijk Oost-Vlaamse, auteur die rond 1260 de Middelnederlandse satire Van den vos Reynaerde schreef.

Er is zo goed als niets met zekerheid bekend over Willem, behalve het feit dat er beweerd wordt dat hij de auteur was van Madocke.

Vermoedelijk ging het om een persoon uit de streek tussen Gent en Hulst. In de eerste regels van zijn 3469 versregels tellende gedicht over de sluwe vos maakt hij bekend dat hij Madocke maakte, een verwijzing naar een ander Middelnederlands verhaal.

Er is een interpretatie, die er mogelijk op kan wijzen dat Madocke een in de vergetelheid geraakt of zelfs verboden verhaal is. Volgens andere interpretaties zou Madocke een verwijzing naar prins Madoc van Wales zijn, die in 1170 naar Amerika zou zijn gevaren.

De laatste jaren wordt Willem Corthals van Boudelo, lekenbroeder in de abdij van Boudelo, geregeld geopperd als de schrijver van dit manuscript. Hij beheerde voor de gravin van Vlaanderen een ziekenhuis in Rijsel. Voor haar kocht hij ook woeste gronden aan en bemiddelde hij in juridische conflicten. Vooral de streek rond Hulst kende Willem goed. Het minuscule plaatsje Absdale, tussen Hulst en Axel, neemt in Van den vos Reynaerde een grote plaats in. Willem van Boudelo was betrokken bij aankoop door de gravin van grond te Absdale; hij had er zelf een huis, zoals blijkt uit akten uit 1267 en 1280. In 1252 werd deze Willem door zijn kloosterorde berispt, omdat er veel klachten over hem kwamen.

(bron: Wikipedia)

Onze versie van Reinaert

Het is hofdag bij koning Nobel. Alle dieren zijn verzameld maar één dier ontbreekt evenwel: Reinaert de vos. Isengrin, de wolf, doet zijn beklag over het schandalige gedrag van Reinaert. De discussie laait meteen hoog op. Courtois, Tybeert en Pancer sluiten zich bij de beschuldigingen aan. Enkel Grimbeert de das lijkt de aanklachten te nuanceren. Koning Nobel weet het even niet meer maar dan passeert de lijkstoet voor het dode kind van de haan Cantecleer. De kroonraad kan de koning uiteindelijk te overtuigen. Nobel ontbiedt Reinaert aan het hof.

Bruin de beer wordt belast met de dagvaarding van Reinaert. Bruin gaat op pad, ietwat verbolgen door de herhaaldelijke waarschuwingen van de koning, die lijkt te twijfelen aan zijn kracht, moed en talent. Maar Bruin laat zich inderdaad misleiden door de sluwe vos die de beer weet klem te zetten na een leugen over overvloedige honing. Uiteindelijk neemt Bruin zijn toevlucht tot een smadelijke aftocht en zoekt zijn weg terug naar het hof van koning Nobel.

Het hof is verbolgen en Reinaert de vos wordt voor een tweede keer gedagvaard. Deze keer gaat Tybeert de kater op stap als koninklijke bode. Bij Malpertuis aangekomen, vindt hij er de vos pal voor zijn huis. Reinaert verzekert de kater van zijn goede bedoelingen maar weet de tocht naar het hof nog even uit te stellen. En dan weet hij Tybeert letterlijk te strikken met een verhaal over massa’s grijze muizen in de schuur van de pastoor. Zwaar gehavend kan de kater zich uiteindelijk naar koning Nobel begeven.

Grimbeert de das blijft het voor Reinaert opnemen. Hij wijst er het hof op dat de vos drie maal gedagvaard moet worden. Komt hij nog niet opdagen, kan hij pas dan schuldig worden bevonden. De das is bereid zelf op stap te gaan. Hij weet de vos te overtuigen en samen begeven ze zich naar het hof.

Daar start de vos zijn betoog met listige praatjes over hoe loyaal hij wel is en hoe iedereen leugens vertelt over hem. Het wordt duidelijk dat elk individu aan het hof ook wel zijn kleine kantjes heeft. Het mag echter niet baten en het hof veroordeelt Reinaert tot de dood door ophanging. Even lijkt het erop dat de sluwe vos een verklaring aflegt en om vergiffenis vraagt. Maar hij dist subtiel een verhaal op over al zijn rijkdom die hij vergaarde, een schat, en over een moordcomplot tegen de koning.

De koning en koningin tuinen erin en zien die ‘arme’ Reinaert stilaan als een slachtoffer. In ruil voor volledige rehabillitatie is de vos bereid de locatie van de schat prijs te geven. Als teken van goede wil, zal hij zelfs in Rome bij de paus om vergiffenis vragen en vervolgens als pelgrim naar Jeruzalem trekken.

Reinaert wordt alsnog vrijgesproken. Hij neemt zo snel mogelijk de benen maar niet zonder eerst nog Cuwaert de haas aan zijn kinderen te voederen en zijn kop als bewijs van zijn verraad naar koning Nobel te sturen. Aan het hof beseffen ze allemaal dat ze zich door de slinkse vos lieten bedotten. Koning Nobel besluit de spons te vegen over het hele gebeuren en te doen alsof er niets gebeurde.

VZW Reynaertgenootschap

Het bestuur van Starlight Musical Productions vzw nam in aanloop van de voorstellingen van Reinaert contact op met de vzw Reynaertgenootschap. Het Reynaertgenootschap bestudeert, documenteert en ontsluit de ‘matière renardienne’, dierenverhalen van vroeger tot nu, voor jong en oud, lokaal en internationaal, op zowel wetenschappelijk als vulgariserend niveau.

Dit gebeurt o.a. door de uitgave van Tiecelijn, het jaarboek van het Reynaertgenootschap, de website, een e-zine, een Facebookpagina en eigen uitgaven, de ondersteuning van tentoonstellingen, congressen, lezingen enz. De werking is vooral gericht op studie en onderwijs. Het Reynaertgenootschap probeert ook Reynaertproducten van derden te faciliteren. En dat deden ze voor ons dus ook!

Het Reynaertgenootschap wil de motor zijn van een erfgoedgemeenschap die de middeleeuwse en moderne Reynaertverhalen, en breder, middeleeuwse en moderne literatuur en (beeldende) kunsten wil bestuderen en die gelinkt is met gelijksoortige organisaties. Op termijn wordt gestreefd naar een studie- en documentatiecentrum en/of museum in het Land van Reynaert.